Pak een willekeurige week uit de agenda van een Utrechtse universitaire student, of neem je eigen agenda eens in gedachten. Wat zie je staan? Waarschijnlijk colleges volgen met medestudenten, studeren in de UB, sporten bij Olympos, feesten bij jouw vereniging, gezellig borrelen en natuurlijk koffie drinken bij dat hippe nieuwe koffietentje! Door wie ben je al die tijd omringd? Juist ja, door andere universitaire studenten. HBO- of MBO- studenten kom je nog maar nauwelijks tegen. Heel jammer, want juist van diversiteit kan je veel leren! Studenten leven in gescheiden werelden. Ieder opleidingsniveau heeft zijn eigen gebouwen, studieverenigingen en ontmoetingsplekken waar gerelaxed kan worden.
In het rapport ‘gescheiden werelden’ besteedt de WRR aandacht aan de scheiding tussen hoog- en laag opgeleiden. De oorzaak van deze scheiding ligt in het onderwijs. De huidige inrichting werkt scheidingslijnen in de hand. Het probleem dat daardoor ontstaat is dat studenten alleen gelijken om zich heen hebben. Jong geleerd is oud gedaan, dus waarschijnlijk omringen ze zich later ook met hoogopgeleide carrièretijgers.
De scheiding tussen opleidingsniveau wordt al op de middelbare school gemaakt. En als je al vanaf de middelbare school niet meer in aanraking komt met een diverse groep mensen, dan is het waarschijnlijker dat je later in je leven diversiteit als een negatief iets gaat beschouwen. Je kiest er dan voor om bijvoorbeeld in een elitaire woonwijk te wonen, wat bijdraagt aan de polarisatie in de samenleving.
Je zou misschien denken, nou en? Dan vergeet je echter dat diversiteit leidt tot een fijnere maatschappij om in te leven! Kate Pickett en Richard Wilkinson bepleiten in hun boek The Spirit Level dat ‘in een gelijke samenleving mensen elkaar meer vertrouwen en zijn ze gelukkiger en gezonder’. Een gebrek aan diversiteit leidt tot ernstige polarisatie in de samenleving, wat bijvoorbeeld kan leiden tot twee politieke blokken die radicaal tegenover elkaar staan. In het ergste geval kan een gebrek aan diversiteit dus leiden tot een onbestuurbaar Nederland!
Omdat de oorzaak van de scheiding tussen opleidingsniveaus in het onderwijssysteem is, ligt het ook voor de hand om de oplossing te zoeken in dit domein. Aandacht voor het vermengen van onderwijslagen is er maar mondjesmaat. In het vak sociaal ondernemerschap als uitdaging dat gegeven wordt aan de UU door Peter Linde staat het benutten van verschillende vaardigheden juist wel centraal. De studenten die dit vak gevolgd hebben zijn positief. Andere mogelijkheden tot samenwerking zijn bijvoorbeeld het fysiek vermengen van onderwijslagen; waarom zit er bijvoorbeeld geen ROC op de Uithof?
Al deze mooie projecten hebben initiatiefnemers nodig. Mensen die niet bang zijn om het voortouw te nemen in het samenbrengen van verschillende onderwijslagen. En zoals Paul Rosenmöller van de VO-raad recentelijk opriep in De Volkskrant, moet niet in het hoger onderwijs de kloof tussen onderwijslagen gerepareerd worden. Een scheiding tussen opleidingslagen na het doorlopen van de basisschool kan niet voorkomen worden en dat is in zekere zin ook goed, omdat leerstof dan op het juiste niveau klassikaal aangeboden kan worden. Maar aan de toch wel strikte scheiding tussen onderwijslagen moet een einde komen door ook de middelbare scholier projecten te laten doen die niveau-overstijgend zijn.
Utrecht, als grote en vooral sociale studentenstad kan een voorbeeldrol hebben in het tegengaan van gescheiden werelden. Bij deze een oproep aan alle Utrechtse studenten: neem eens een kijkje over de hoge muur die om je eigen universiteit of hogeschool staat!