De OV-kaart voor studenten blijft behouden. Het leek erop dat Jet Bussemaker de ultieme wens van openbaar vervoersbedrijven en studenten in vervulling kon laten gaan. In een bijzin werd echter wel geschreven over een ‘beter-benutten-strategie. Een strategie die studenten uit de spits moet weren. ‘Zo’n vaart zou het vast niet lopen’, dachten de vervoerders. Toch blijkt dat de minister van onderwijs de bezuiniging van 200 miljoen op de OV studentenkaart op deze manier wil doorvoeren. Studenten weren uit de spits, zet dat eigenlijk wel zoden aan de dijk? Zal deze bezuiniging bijdragen aan het studieklimaat waar we in Utrecht zo trots op zijn? Op beide vragen is het antwoord eenvoudig: ‘nee’. Opnieuw zijn studenten de speelbal van een politieke opwelling waar zowel vervoersbedrijven als universiteiten en hogescholen weinig heil in zien.
Als je op maandagochtend op het busstation naast Utrecht Centraal staat, zou je niet zeggen dat slechts 15% van alle reizigers in het openbaar vervoer student is. Natuurlijk is dit niet plaatsgebonden. Hordes studenten stromen langs elkaar om op tijd in hun college of werkgroep te zitten. Dit percentage zal de komende tijd toenemen nu duizenden MBO studenten ook gebruik kunnen maken van het zogeheten studentenreisproduct. Toch blijft de fractie studenten in het OV niets vergeleken met de hoeveelheid forenzen die dagelijks op en neer van huis naar kantoor reizen. Wanneer de minister wil dat studenten de spits mijden, zal dat voor de gehele ochtend- en avondspits weinig uitmaken. Bij de Utrechtse bushaltes zal deze maatregel echter wel zichtbaar zijn. De start van het onderwijs om 9.00 uur betekent een overvolle lijn 12 richting De Uithof om 9.00 uur. Wanneer de universiteit zich genoodzaakt voelt om het onderwijs om 11.00 uur te laten starten, betekent dat de piek op lijn 12 van 9.00 uur verschuift naar 11.00 uur. Kortom: nog steeds een krappe busrit maar de universiteit houdt haar geld, gelukkig maar!
Want het geld dat beschikbaar komt, dat is hard nodig. Op dit moment kan de universiteit het aantal studenten per beschikbare ruimte bijna niet meer bolwerken. Laat staan wanneer roostermakers genoodzaakt zijn om collegezalen, onderwijsruimte, labs en practica lokalen in de piekuren leeg moeten roosteren. Moeten die vrijgekomen miljoenen dan maar gestoken worden in de bouw van nieuwe ruimtes om het toenemende aantal studenten een plek te bieden? Een plek in zalen die – jawel – tijdens spitsuren leeg komen te staan? Nee, dat lijkt mij geen goed plan. In plaats van leeg geroosterde lokalen kunnen we beter geld investeren in betere en academisch geschoolde docenten voor elke klas.
Dan maar onderwijs in de kostbare avonduren? Hierbij dringt de vraag zich op of studenten te porren zijn om vanaf een uur of acht de collegebanken in te schuiven. Met een leenstelsel in het vooruitzicht zal er immers toch geld verdiend moeten worden. Marjan Oudeman, voorzitter van het College van Bestuur heeft tijdens de opening van het academische jaar genoemd dat zij trots is op de diversiteit onder studenten op de Universiteit Utrecht. Die avondcolleges zullen ten koste gaan van commissiewerk voor een studievereniging, het opzetten van sociale ondernemingen of het geven van bijles aan scholieren. Hoewel studenten vast te motiveren zijn om de spits te mijden en om in de avonduren colleges te volgen, zal deze maatregel schadelijk zijn voor het studieklimaat in Utrecht. Diversiteit onder studenten zal kunnen veranderen in demotivatie in het onderwijs.
Over de uitvoering van de plannen is nog veel onduidelijk. Wel duidelijk is dat studenten opnieuw de speelbal van het politieke spel zijn. Afgelopen jaren zijn er heel wat rapporten verschenen waarin de algemene conclusie was dat rust het hoger onderwijs goed zou doen. Het zou de minister sieren om met duidelijkheid rust te creëren. Duidelijkheid over haar plannen voor beter onderwijs en niet om ondoordachte plannen als deze te lanceren.